Ψάρια όπως οι συναγρίδες, οι μεγάλες τσιπούρες οι σφυρίδες, τα χοντρά πετρομπάρμπουνα κλπ. θα είναι οι στόχοι σας χρησιμοποιώντας τα γνωστά μέτζα η σκαθαρωτά . Μπορεί το παραγάδι να είναι ένα πολύ αποδοτικό εργαλείο , αλλά ταυτόχρονα είναι και πολύ απαιτητικό .Και λέω απαιτητικό ,γιατί πρέπει το παραγάδι σας να είναι σωστά αρματωμένο και φυσικά επιμελημένο από τα χέρια σας .
Το παραγάδι πολύ απλά είναι μια μακριά πετονιά , γύρω στο ένα χιλιόμετρο , που σε μικρές αποστάσεις μεταξύ τους , υπάρχουν αγκίστρια που είναι δεμένα σε μια πιο λεπτή πετονιά , που τη λέμε παράμαλο ,που με τη σειρά τους είναι δεμένα σε μια πιο χονδρή πετονιά που τη λέμε μάνα .Έτσι όταν έρθει η ώρα να το καλάρουμε δηλαδή να το ρίξουμε στη θάλασσα , τ’ αγκίστρια του απλώνονται σε μια αρκετά μεγάλη περιοχή , που από πριν έχουμε βεβαιωθεί ότι κρατάει ψάρια . ( σχήμα 1)
Τρία είναι τα είδη παραγαδιού
Το << ψιλό παραγάδι >> , που είναι και το πιο κοινό πιάνοντας συνήθως πρώτα ψάρια .
Το << μέντζο παραγάδι >> ,που είναι πιο χοντρό από το προηγούμενο .
Το << χοντροπαράγαδο >> , αναφέρεται ως βασιλιάς των παραγαδιών ,πιάνοντας λίγα αλλά πολύ δυνατά και μεγάλα ψάρια .όποιο κι αν είναι το είδος η λογική του είναι μία .Το μόνο που αλλάζει στο κάθε είδος είναι τα νούμερα των πετονιών και αγκιστριών .
Εδώ θα ασχοληθούμε με το δεύτερο είδος το << μέντζο >>.
Για παραγάδια αυτού του τύπου χρησιμοποιούμε αγκίστρια Νο2 ή Νο3 . Η μάνα αποτελείται από πετονιά 70 έως 80 χιλιοστά. Τα παράμαλα είναι 50 έως 60 χιλιοστά, έχουν μήκος ένα μέτρο και η απόσταση μεταξύ τους είναι περίπου 2,5 οργιές. Με αυτά τα παραγάδια ψαρεύουμε συνήθως σε βαθιά νερά, πάνω από πάγκους η σε αποχές όπου υπάρχουν μεγάλα κι εκλεκτά ψάρια, Δηλαδή συναγρίδες, μεγάλοι σαργοί, μυλοκόπια, σφυρίδες, στήρες κλπ.
Τα μέτζα παραγάδια τα ρίχνουμε σούρουπο ή νύχτα χωρίς φεγγάρι και τα μαζεύουμε την αυγή.
Τι θα χρειαστούμε
Για να κατασκευάσουμε ένα παραγάδι, χρειάζεται κατ' αρχήν να αρματώσουμε το πανέρι ή τη λεκάνη μας ( που είναι και οι πιο διαδομένη) , δηλαδή το μέρος εκείνο όπου θα τοποθετήσουμε το παραγάδι. Η λεκάνη δύσκολα φθείρεται σε σύγκριση με το πανέρι που αν δεν το καθαρίζουμε πολύ συχνά υπάρχει κίνδυνος να κολλήσει ψώρα αλλά και δεν μας προβληματίζει την ώρα του καλαρίσματος που αντίθετα στο πανέρι συχνά υπάρχουν πλεξίματα .Το κυρίως όμως παραγάδι έχει συνεχώς φθορές, όπως κοψίματα, γδαρσίματα, μπερδέματα, κουλουριάσματα, που το κάνουν να θέλει συνεχώς επιδιορθώσεις. ¶ρα τα υλικά αρματώματος του παραγαδιού πρέπει να τα έχουμε πάντα σε πολλά κομμάτια, έτσι ώστε να είμαστε κάθε φορά έτοιμοι να αρματώσουμε το τμήμα εκείνο του παραγαδιού που για κάποιο λόγω χρειάζεται επισκευή.
Τα υλικά αρματώματος του πανεριού είναι η κόφα ή λεκάνη που χρησιμοποιείται ευρέως , ο φελλός, σχοινί διχτίσιο και σχοινί πιο χοντρό, το λεγόμενο υδραίικο. Η λεκάνη πρέπει να είναι αρκετά ευρύχωρη, για να χωρά άνετα το παραγάδι μας, να παίρνει σε μεγάλους κύκλους τη μάνα, να «κάθεται» πιο καλά, αλλά και για να πέφτει πιο εύκολα στο νερό. Στον πάτο της λεκάνης κάνουμε αρκετές τρύπες, για να αδειάζει εύκολα από τα νερά. Επίσης τρύπες πρέπει να ανοίξουμε και στο πλάι, για να δέσουμε τα σχοινάκια για τις δύο άκρες του παραγαδιού. Στην τοποθέτηση του φελλού θα χρειαστούμε πάλι τρύπες, για να μπορέσουμε να δέσουμε τον φελλό στη λεκάνη,
Ο φελλός που θα μεταχειριστούμε πρόκειται να προσαρμοστεί στο χείλος. Το μήκος του πρέπει να είναι λίγο μικρότερο από την περιφέρεια του χείλους. Το διχτίσιο σχοινάκι χρειάζεται για να δέσουμε το φελλό στη λεκάνη ενώ το πιο χοντρό σχοινάκι προορίζεται για να το τοποθετήσουμε αντιδιαμετρικά στον πάτο της λεκάνης, ώστε να περνάμε εκεί τις δύο άκρες της μάνας του παραγαδιού.
Τα καλαδούρια:
Τρία με τέσσερα καλαδούρια έντονου χρώματος και πολύ σπάγκο couralon που είναι εξαιρετικά δυνατός με αρκετά μέτρα είναι απαραίτητα εργαλεία στο καλάρισμα μας αφού αυτά θα βυθίσουνε το παραγάδι μας και θα μας βοηθήσουνε στον εντοπισμό του και στο σήκωμα η στα σκαλώματα του .
Τα υλικά αρματώματος του παραγαδιού είναι τα αγκίστρια και η πετονιά. Τα παραγαδίσια αγκίστρια διαφέρουν από αυτά που χρησιμοποιούμε στις καθετές, στα πεταχτάρια, στα πολυάγκιστρα και γενικά στα υπόλοιπα ψαρέματα. Έχουν πιο μακρύ κορμό, είναι ίσια και κάποιες φορές πιο χοντρά.
Το μέγεθος τους θα είναι το Νο2 η Νο3 . Η πετονιά είναι δύο ειδών: μια χοντρή, η οποία θα χρειαστεί για μάνα, και μια λεπτότερη για τα παράμαλλα. Το πάχος της μάνας αποτελείται από 70 έως 80 χιλιοστά και των παράμαλλων από 50 έως 60 χιλιοστά . Αυτό που πρέπει να έχουμε υπόψη μας είναι: το χρώμα της μάνας να είναι διαφορετικό από αυτό των παράμαλλων. Έτσι θα διευκολυνθούμε πολύ στη συνέχεια, στο νετάρισμα του παραγαδιού.
Τα εργαλεία που θα χρειαστούμε
είναι μια πένσα, ένα κοφτερό μαχαιράκι, ένα κοφτάκι ή ένας νυχοκόπτης, μια σακοράφα, ένας αναπτήρας και προαιρετικά μια ανέμη. Η ανέμη χρειάζεται για να ξετυλίγουμε την κουλούρα της πετονιάς της μάνας. Στην ανάγκη, χρέη ανέμης μπορεί να κάνει και μια καρέκλα.
Αρμάτωμα του παραγαδιού
Η πρώτη μας δουλειά στο αρμάτωμα του παραγαδιού είναι να κόψουμε τα παράμαλλα στο μήκος που εμείς θέλουμε. Ένας εύκολος και πρακτικός τρόπος, για το μέτζο παραγάδι, είναι να πάρουμε την πετονιά κουλούρα και με ένα κοφτερό μαχαίρι να την κόψουμε κάθετα. Έτσι , αυτομάτως έχουμε αρκετά παράμαλλα στο μήκος που έχει η περιφέρεια της κουλούρας, Για να μην μπερδευτούν αυτά μεταξύ τους, τα πιάνουμε σε ματσάκια 25 έως 60 παράμαλλων και τα δένουμε στις δυο άκρες και στη μέση με ένα ψιλό σχοινάκι, ώστε να είναι έτοιμα προς χρήση. Αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε για τα παράμαλλα πετονιά τυλιγμένη σε καρούλι και προτιμούμε κουλούρα, για να μη στρίβουν τα παράμαλλα.
Αφού έχουμε κόψει όλα τα παράμαλλα που θα χρειαστούμε, συνεχίζουμε με το δέσιμο των αγκιστριών.
Όταν τελειώσουμε (αφού πια έχει ολοκληρωθεί το μάτσο), θα πρέπει να τυλίξουμε τα αγκίστρια με λίγο αλουμινόχαρτο, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος να μπερδευτούν και να μπλεχτούν.
Δέσιμο παράμαλλων
Μετά την ολοκλήρωση του δεσίματος όλων των αγκιστριών ( προσοχή στα μέντζα και στα χοντρά δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 100 όχι γιατί το λέει ο νόμος απλώς έτσι πρέπει να είναι )στα παράμαλλα, ακολουθεί το δέσιμο. Παίρνουμε ένα-ένα τα παράμαλλα και τα δένουμε επάνω στη μάνα, σε απόσταση περίπου 2,5 οργιές Ένα-ένα παράμαλλο που δένουμε, καρφώνουμε το αγκίστρι του πάνω στο φελλό κυκλικά. Σύμφωνα με τη φορά που έχουν οι δείκτες του ρολογιού, Στις δυο άκρες του παραγαδιού έχουμε κάνει από μια θηλιά, την οποία περνάμε στο χοντρό σχοινάκι. Μόλις ολοκληρωθεί το δέσιμο όλων των παράμαλλων κι έχουμε περάσει και τη δεύτερη θηλιά της άκρης του παραγαδιού στο χοντρό σχοινί, από τη θηλιά του χοντρού σχοινιού δένουμε σφιχτά το παραγάδι, Τη μάνα του παραγαδιού, καθ' όλη τη διαδικασία δεσίματος των παράμαλλων πάνω της, την τοποθετούμε μέσα στο πανέρι τακτοποιημένη κυκλικά, αν θέλουμε να μην έχουμε προβλήματα στο ρίξιμο αργότερα. Την κουλούρα με την πετονιά που χρησιμοποιούμε για μάνα, την έχουμε περασμένη στην ανέμη ή στα πόδια μιας καρέκλας κι από εκεί την ξετυλίγουμε.
Όταν τελειώσουμε το αρμάτωμα του παραγαδιού, την υπόλοιπη πετονιά που περισσεύει στην κουλούρα τη δένουμε με λεπτά σχοινάκια σε αρκετές μεριές, για να μην ξετυλιχτεί ή μπερδευτεί, και στη συνέχεια τη βγάζουμε από την ανέμη και τη φυλάμε για κάποια άλλη φορά.
Όταν έχει ολοκληρωθεί το αρμάτωμα του παραγαδιού και έχει καρφωθεί και το τελευταίο αγκίστρι πάνω στο φελλό, τότε με ένα μαχαίρι κοφτερό χαράζουμε ελαφρά το φελλό από την εξωτερική πλευρά του, ακριβώς στο σημείο που είναι το κάθε αγκίστρι. Δηλαδή κάνουμε τόσες χαραγματιές, όσα είναι και τα αγκίστρια μας. Αυτό γίνεται για να κρεμάμε τα δολωμένα αγκίστρια όταν θα δολώνουμε το παραγάδι.
Στη συνέχεια, όταν χρειαστεί να αρματώσουμε ξανά κάποιο τμήμα του παραγαδιού που έτυχε να κοπεί, επειδή τα καινούρια αγκίστρια θα καρφωθούν εκεί ακριβώς όπου ήταν τα παλιά, οι χαραγματιές ήδη θα υπάρχουν.
Στης τελευταίες άκρες των πετονιών φτιάχνουμε θηλιά , εκεί θα περάσουμε το σχοινί και το μολύβι από το καλαδούρι την ώρα του καλαρίσματος ,είναι επίσης σωστό να τοποθετήσουμε ένα μεγάλο στριφτάρι για να αποφύγουμε το στρίψιμο του σπάγκου.
Τι δόλωμα χρησιμοποιούμε στα μέτζα παραγάδια
χρησιμοποιούμε σαρδέλα, αθερίνα, σκουμπράκι, μικρές ζαργάνες ή πολύ μικρό μοσχιό που έχουμε παραγουλιάσει για να ασπρίσει. Αν τα ψάρια που έχουμε είναι μεγαλύτερα σε μέγεθος για τα αγκίστρια μας, τα κόβουμε στη μέση με κοφτερό μαχαίρι πλάγια. Το ένα τμήμα δολώνουμε από το μάτι προς τα πίσω και το άλλο από το χοντρό μέρος προς τnv ουρά,
Εργαλεία για το παραγάδι
Το πλέον χρήσιμο εργαλείο για το παραγάδι είναι η απόχη, που πρέπει να υπάρχει στο σκάφος μας απαραιτήτως. Φανταστείτε ένα καλό ψάρι να έρθει μέχρι την επιφάνεια της θάλασσας πιασμένο από τα χείλη, να κάνει κεφάλι και να απαγκιστρωθεί , απαραίτητη είναι επίσης η παρουσία του γάντζου, γιατί από 3 - 4 κιλά κι επάνω το ψάρι δεν ανεβαίνει με απόχη. Ο γάντζος είναι μονός, αποτελούμενος από ένα μεγάλο αγκίστρι πολύ καλά στερεωμένο στο προαναφερόμενο ξύλο. Υπάρχουν και γάντζοι έτοιμοι επίσης με αλουμινένιο τηλεσκοπικό κοντάρι.
Η κουλούρα είναι απαραίτητη αλλά πολύ λίγοι την χρησιμοποιούν , μας βοηθά να ξεσκαλώσουμε την πετονιά από το βυθό. Είναι σιδερένια, διαμέτρου 20 έως 25 πόντων, με μια λεπτή σχισμή ώστε να περνά από αυτή η μάνα του παραγαδιού και είναι δεμένη με λεπτό ανθεκτικό σχοινί, μήκους ανάλογου των μέτρων του βυθού που έχουμε ρίξει το αλιευτικό μας εργαλείο. Όταν το παραγάδι σκαλώσει, περνάμε τη μάνα μέσα από τη σχισμή και αφήνουμε την κουλούρα. Μόλις πατώσει,
τραβάμε μία τη μάνα - μία το σχοινάκι της κουλούρας, μέχρι να ελευθερωθεί η πετονιά και συνεχίζουμε να μαζεύουμε το παραγάδι.
Το νετάρισμα
Το νετάρισμα είναι από τα δυσκολότερα μέρη, αλλά και τα ουσιαστικότερα, ώστε το παραγάδι να είναι έτοιμο να χρησιμοποιηθεί την επόμενη φορά. Ελέγχουμε αγκίστρια, παράμαλλα, μάνα, ξεμπερδεύουμε κάποιο κομμάτι που μας μπερδεύτηκε στο μάζεμα και αντικαθιστούμε τα κομμένα αγκίστρια. Το καλύτερο νετάρισμα γίνεται μόλις επιστρέψουμε, όπου οι πετονιές είναι ακόμη μαλακιές από τη θάλασσα και δουλεύουν καλύτερα.
Ούτως ή άλλως, βρέχουμε μάνα και παράμαλλα, ρίχνουμε επάνω τους χαλικάκι (όπως κάνου¬με πριν δολώσουμε το παραγάδι) και αρχίζουμε. Αν έχουμε δεύτερο πανέρι, από το ένα παίρ¬νουμε και στο άλλο βάζουμε, αν όχι, αναποδογυρίζουμε το πανέρι ή την λεκάνη στην οποία έχουμε μαζέψει το παραγάδι, πιάνουμε την άκρη και ξεκινάμε το νετάρισμα πάντα από την αρχή ή το τέλος, ποτέ από τη μέση.
Καλάροντας το παραγάδι μας
Η πρώτη μας στάση θα είναι μία σχετικά μικρή παραλία με ένα τέλειο μικρό χαλικάκι για να εφοδιάσουμε τα παραγάδια μας. ( θα πρέπει να ξέρετε ότι πριν το καλάρουμε τροφοδοτούμε με ψιλή άμμο και μικρό χαλικάκι το εσωτερικό της λεκάνης επάνω ακριβώς από την κουλουριασμένη μάνα του παραγαδιού) και έπειτα αρχίζετε να δολώνετε , τα δολώματα φρέσκο σκουμπρί και σαρδέλα .Τα ψάρια κόβονται λοξά στα δύο περνώντας το αγκίστρι από το μάτι με φορά προς την ράχη και το δεύτερο μέρος του ψαριού από την ουρά προς την ράχη .
Ένα ένα το δόλωμα πιάνεται στην σχισμή που έχουμε κάνει στον φελλό για να μην το μπερδέψουμε την ώρα της μεταφοράς στον ψαρότοπο αλλά και του καλαρίσματος και ξεκινώντας πάντα από το τέλος του παραγαδιού . Αφού τελειώσετε με την διαδικασία αυτή ξεκινήστε για τον τόπο που έχετε επιλέξει ,
Φτάνοντας στον τόπο δένουμε το πρώτο καλαδούρι στην άκρη της μάνας στο σημείο του μολυβιού και λασκάρουμε σχοινί και μάνα σιγά προς τον βυθό ,
μόλις πατώσει δένουμε το καλαδούρι για να μην πάρει άλλα μπόσικα.
Προτιμήστε την ευθεία πορεία αντί τα ζίκ ζάκ εκτός αν τόπος το απαιτεί (έτσι γλυτώνουμε τα περιττά σκαλώματα) κάθε 20 αγκίστρια τοποθετήστε ένα μικρό μολυβάκι για να πατώνει το παραγάδι μας και περίπου στην μέση το μεσαίο καλαδούρι αφού φτάσουμε στο τέλος ρίχνουμε και το τρίτο καλαδούρι
ΠΡΟΣΟΧΗ: Το μήνα Μάιο το παραγάδι απαγορεύετε.
